“Τα σπίτια είναι δοχεία ζωής”, έλεγε ένα αρχιτέκτονας, ο Άρης Κωνσταντινίδης, του οποίου την ύπαρξη αγνοούσα μέχρι χτες, μου είπε μια φίλη αρχιτεκτόνισσα, όταν της μίλησα για την επιθυμία μου να γράψω για το σώμα. “Μήπως όμως και τα σώματα δεν είναι κάτι αντίστοιχο;”, με ρώτησε.
Το σώμα μου. Αυτό που αυτές τις μέρες όντως είναι ένα δοχείο ζωής, μιας δεύτερης ζωής όχι μόνο της δικής μου αλλά και ενός πλάσματος που όσο μεγαλώνει μέσα μου δε θα γνωρίσω παρά μόνο από τις διακριτικές κλωτσιές του· ένα λεπτό στρώμα δέρματος μας χωρίζει, και όπως διαβάζω, αν ακουμπάω την κοιλιά μου στα σημεία που τεντώνεται ο γιος μου, νιώθει το άγγιγμά μου. Το σώμα του και το σώμα μου που συγκατοικούν, πότε αρμονικά, πότε όχι και τόσο. Πριν καν γεννηθεί, του συγχωρώ τα πάντα. Είναι θέμα αρχής, τελικά.
Θα προσπαθήσω να γυρίσω πίσω, να πάω στην αρχή. Το σώμα μου, τα σώματά μας είναι πάρα πολλά πράγματα από την αρχή τους. Είναι όλα τα στάδια της ζωής τα σώματά μας. Γεννιόμαστε και ξαφνικά, χωρίς να το καταλάβουμε, αρχίζουμε και γινόμαστε άνθρωποι, που δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε το σώμα μας από το μυαλό μας. Στην αρχή, μάλιστα, δεν αντιλαμβανόμαστε παρά ελάχιστα πράγματα· τα περισσότερα παίζονται στο υποσυνείδητό μας. Ξέρουμε όμως, κι ας μην ξέρουμε, ότι αγαπάμε τα χάδια, τα φιλιά και τη στοργικότητα. Το σώμα μας ξέρει να τα αναγνωρίζει και να τα υποδέχεται με χαμόγελα. Μάλιστα, είμαστε τόσο αθώοι που θα ελπίζουμε πάντοτε ότι θα μας αγαπούν ακόμη κι αυτοί που δεν έχουν δείξει καμία τέτοια διάθεση. Τα παιδιά κακοποιητικών γονιών είναι θλιμμένα, σαφώς, αλλά έτοιμα να συγχωρήσουν τον γονιό που τα χτύπησε. Δε φταίμε εμείς· φταίνε τα γαμημένα τα ηλεκτρόδια του εγκεφάλου μας. Διψάμε για αγάπη. Το σώμα μας θα έφτανε πολύ μακριά για να νιώσει μια ρανίδα φροντίδας.
Το σώμα μας γίνεται κάτι άλλο όσο μεγαλώνουμε. Πριν το αντιληφθούμε εμείς το καταλαβαίνουν οι ενήλικες γύρω μας. Μετράνε το ύψος μας με περισσή χαρά αλλά, άραγε, αναρωτιούνται πώς γίνεται να περνάει ο χρόνος τόσο γρήγορα, οι στιγμές να κυλάνε και αυτό το σώμα που ήταν μια σταλιά να γίνεται κάτι που απλώνεται και συνυπάρχει με μια συνείδηση· τώρα πια μιλάμε και εκφραζόμαστε και έχουμε ανάγκες που μάθαμε να επικοινωνούμε. Είμαστε το σώμα μας και αυτό είναι η ψυχή μας. Πώς να τα διαχωρίσεις άλλωστε;
Όσο αλλάζουμε και η ύπαρξή μας απλώνεται, οι μεγαλύτεροι από μας ίσως καταλάβουν πως η σχέση μας με το σώμα μας δεν είναι ευθεία, δεν είναι γραμμική, δεν είναι βόλτα στο πάρκο. Εξάχρονα κοριτσάκια κρύβουν τις κοιλιές τους και αναρωτιούνται ποιο φόρεμα θα τις κάνει να φαίνονται πιο αδύνατες. Δεν μαθαίνουμε στις μικρές φίλες μας ότι το δοχείο ζωής τους δεν είναι μόνο μια επιφάνεια σ’έναν καθρέφτη όπου θα παρατηρήσουμε τις ατέλειές του και θα ρουφήξουμε ό,τι μπορούμε ώστε να γίνουμε κάτι που δεν είμαστε και πιστεύουμε ότι αν μοιάσουμε θα λυθούν οι ανεπάρκειές μας. Δε θα μάθουμε στις κόρες μας, δε μας έμαθαν οι γονείς μας ότι το σώμα μας δεν είναι δισδιάστατο και η αξία του δε μετριέται σύμφωνα με το φωτισμό μιας φωτογράφισης· όχι. Το σώμα μας είναι, κατά βάση, ένα δοχείο με εκπληκτικές λειτουργίες· μπορεί, αν θέλει, να τρέξει, να ιδρώσει, να λαχανιάσει, να τραβήξει μια φωνή, να κλάψει, να γελάσει, να χτυπήσει, να πονέσει· μπορεί να τραυματιστεί αλλά μπορεί και να επουλώσει τα τραύματά του. Πρέπει να μαθαίνουμε στα παιδιά μας ότι τίποτα δε γίνεται ανεπιστρεπτί· αν και δεν οφείλει να είναι στόχος μας το να πληγώνουμε το σώμα μας ώστε να δούμε πόσο θα αντέχει.
Μεγαλώνοντας, το σώμα μας θα εγγράψει κι άλλες λειτουργίες. Θα νιώσει, νωρίς, ένα τσίμπημα ηδονής, πρώτα μόνο του κι έπειτα όταν κάποιος το ακουμπήσει με τρόπο που θα ανατριχιάσει· α, ανατριχιάζουν τα σώματα, θα σκεφτεί; Και θα είναι γεμάτο ερωτήσεις, και δε θα ψάχνει συγκεκριμένες απαντήσεις, θα γυρεύει να τριφτεί με άλλα σώματα για να καταλάβει τη λειτουργία του. Θα μπερδέψει τη φιλία με τον έρωτα και το σεξ με την αγάπη· και θα είναι οκ αυτό. Θα φωνάξει σ’αυτούς που ήρθαν πριν απ’αυτό πως το μπέρδεψαν, πως το μάγεψαν, πως δεν του μάθανε σωστά τους κανόνες. Για μερικά χρόνια, το σώμα θα γίνει μια φωνή και μια αγανάκτηση και οι μεγαλύτεροι θα πρέπει να το αποδεχτούν αυτό και να μην το φοβηθούν και να το αγκαλιάσουν χωρίς να το αγκαλιάζουν πραγματικά γιατί δεν θα το θέλει· είναι, βέβαια, από τις στιγμές που δεν ξέρει τι θέλει. Θα έρθουν πολλές φορές οι στιγμές αυτές.
Θα υπάρξουν στιγμές που το σώμα θα γίνει αντικείμενο συναλλαγής ακόμη κι αν δεν πληρώνει κανείς για να αποκτήσει πρόσβαση. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να αγοράσει κανείς κάτι χωρίς ανταλλαγή χρημάτων. Θα βρεθούν άνθρωποι που θα είναι ευθείς για τις προθέσεις τους και άλλοι που υπόγεια θα επιχειρήσουν να αγοράσουν τις διαθέσεις του, την ανοιχτότητά του, τη μοναδικότητά του - μάλιστα μπορεί και να υποστηρίξουν ότι σώματα υπάρχουν πολλά και το δικό μας δεν είναι παρά άλλο ένα σώμα. Σε τέτοιες στιγμές, πρέπει να θυμηθούμε πως είμαστε δοχείο ζωής αλλά έχουμε συγκεκριμένα αποθέματα και ενώ η αγάπη δεν έχει όρια και διαστάσεις, το κακό που μας κάνουν φέρει τα σημάδια του στο σώμα μας.
Αυτό που είναι δύσκολο να χωνέψουμε είναι πως αν είμαστε τυχεροί, το σώμα μας δε θα μας ανταμείψει που το ανεχτήκαμε, που περπατήσαμε μαζί του όλα τα μονοπάτια που μας έβγαλε ο δρόμος· όσο κι αν το φροντίσουμε, και ίσως και να το φροντίσουμε, θα δούμε τα σημάδια του χρόνου πάνω του. Και, παραδόξως, αυτή θα είναι η ανταμοιβή μας. Θα θέλει πολλή προσπάθεια για να του επιτρέψουμε να ζαρώσει ήσυχα, χωρίς αντιστάσεις, χωρίς να αγανακτήσουμε επειδή δεν μπορεί να εκφραστεί με τους τρόπους που το έκανε παλιότερα. Μαζί του, θα έχουμε μαζέψει μια ζωή ολόκληρη από εμπειρίες και τα σημάδια τους θα φαίνονται ή δε θα φαίνονται. Ακόμη κι όταν δε φαίνονται, στην πραγματικότητα είναι εκεί.
Είμαι πολύ μακριά από εκείνο το σώμα· όχι ότι δεν έχει σημάδια κόπωσης το δοχείο μου, το κάθε άλλο. Αλλά η αιωνόβια γιαγιά μου, που κλείνει τα 98 φέτος, μου δείχνει πόσο μοχθηρός είναι ο χρόνος και πόσο άδικα κατανέμεται. Αυτή η τυχαιότητα της ύπαρξης με ξεπερνάει· ποιος περπατάει για σχεδόν έναν αιώνα και ποιος χάνεται νέος. Τίποτα δε γίνεται για κάποιο λόγο. Κάποιες φορές, που όλα μοιάζουν σεναριακά, θυμάμαι πως τίποτα δεν συμβαίνει με βάση κάποιο σχέδιο, αστρικό ή θεϊκό και όλα είναι καλύτερα έτσι.
Καμιά φορά το να μην έχεις τον έλεγχο είναι η καλύτερη έξοδος. Εξάλλου, όσο δε σε ρώτησαν όταν ήρθες, άλλο τόσο δε θα σε ρωτήσουν όταν θα φεύγεις.
Αν έφτασες εδώ κατά λάθος, αυτό είναι το newsletter μου, Don’t tell me how it ends. Aν θες να διαβάζεις κάθε Κυριακή πρωί ένα προσωπικό essay με πολλά ερωτηματικά και ελάχιστες απαντήσεις, I’m your girl. Welcome to my messy world. 👇